Oranjehoen, de kringloopkip voor een betere wereld

Hoewel zijn Oranjehoen al het Beter Leven Keurmerk draagt kan het Johan Leenders, ook bekend als de Oranjehoen boer, niet snel genoeg gaan op het gebied van innovatie. “We willen niet stil blijven staan, en dat is waarom wij nu bezig zijn met ons eigen concept”.

Dit is het bijzondere verhaal achter de Oranjehoen, de enige 5-sterren kip van Nederland. Met een verrassende kooktip van Johan als kers op de taart, uh, kip!

Van jongs af aan tussen de kippen

Wat in 1972 begon als het akkerbouwbedrijf van opa en oma Leenders, is inmiddels uitgegroeid tot een derde generatie familiebedrijf waarin akkerbouw en kippen elkaar verrijken. De kippen kwamen er in 1997, nadat Annelien (de moeder van Johan met wie hij tot op de dag van vandaag het bedrijf runt) stopte met de politiek. En al snel volgden er meer dieren: honden, paarden, ganzen, en vele soorten eenden.

Terwijl de hele familie Leenders gek was met de paarden, zat Johan als kind het liefst tussen zijn kippen. Die liefde en passie voor kippen bezit hij nog steeds, maar dat gaat tegenwoordig hand in hand met een sterke visie voor een betere wereld. Voor dierenwelzijn, duurzaamheid en de biodiversiteit. Een circulair systeem ontwikkeling was de logische stap!

“Een 50 tinten kip”

Met de komst van het Beter Leven Keurmerk kwam de vleesindustrie in een revolutie terecht. En hoewel dat goede (en nodige) ontwikkelingen zijn, is Johan ervan overtuigd dat dit sneller kan. “We gaan niet wachten op de rest van de industrie, of tot het keurmerk met meer sterren komt.” Zijn concept zou het goede voorbeeld worden, en de nieuwe norm in de industrie.

Oranjehoen, de duurzaamste kip van Nederland

Zo begon een missie voor de duurzaamste kip, en daar hoort dan ook een nieuw uiterlijk bij. “Een 50 tinten kip”, zoals hij dat zelf omschrijft, “Een witte en zwarte kip, of lichtbruin met donkerbruin, alle kleuren door elkaar!” De zoektocht eindigde bij een Oostenrijks kippenras, een oud en langzaam groeiende kip waaruit niet veel later de Oranjehoen ontstond.

Oranjehoen het antwoord op het soja probleem?

Een voerfabrikant was razend enthousiast toen Johan hem over zijn visie vertelde, hij stond namelijk zelf ook voor uitdagingen. Soja in dierenvoeding is daar een van. Het is makkelijk en goedkoop, maar heeft een enorme impact op het milieu en de biodiversiteit aan de andere kant van de wereld. Alles behalve duurzaam dus.

“Maar wat heeft de kip nodig om gezond te blijven als we stoppen met soja?”. Vroegen ze zich af. Zonnebloempitten en koolzaadolie bleek de oplossing, gewoon te krijgen in Europa. Daarmee bespaart de Oranjehoen boer ruim 7 hectare sojateelt per jaar!

Hoe een kip oranje kleurde door voedselverspilling tegen te gaan

De Leenders boerderij wordt omringt door maar liefst 47 hectare biologische akkerbouw. Hier groeien onder andere wortels waarvan een schrikbarende 15 tot 20% wordt afgekeurd. Niet omdat ze voedingstechnisch niet in orde zijn, maar omdat ze net een beetje krom zijn of een plekje hebben. En dat doet pijn, de boer werkt er immers hard voor.

Johan wilde de afgekeurde wortels én reststromen van andere boeren (zoals bieten) opnemen in zijn kippenvoer. Een behoorlijke investering, maar wel een die een enorme stap voor innovatie en duurzaamheid bleek te zijn. En dat niet alleen, het Oostenrijkse kippenras van Johan kleurde oranje! Wortels danken hun kleur aan bètacaroteen, een stof waarvan (ook bij mensen) de huid oranje kleurt bij een wortelrijk dieet.

Naast de poten bleek ook het vlees een kenmerkende oranje gloed te hebben gekregen. De Oranjehoen was een feit, zowel het ras alsook het merk.

Oranjehoen, de kip die oranje kleurt door voedselverspilling tegen te gaan

Product: Oranjehoen hele kip, ook te krijgen als gevulde Oranjehoen.

Een gezondere bodem én een bed voor de Oranjehoen

Op de omliggende akkers groeit ook tarwe, een rustgewas dat met haar diepe beworteling bijdraagt aan organische stofopbouw, een gezond bodemleven en een verbeterde bodemstructuur. De droogte van de afgelopen zomers bewijst dat we dit veel meer nodig hebben.

Boven de grond heeft rustgewas positief effect op de biodiversiteit: er komen allerlei nuttige insecten en vogels op af. En dat zien we graag in een steeds grijzer wordende wereld.

Nadat het rustgewas haar bijdrage heeft geleverd aan de bodem, komt de tarwe (samen met de reststromen) op het menu van de Oranjehoen. De mest van de Oranjehoen gaat vervolgens naar het land om deze te voorzien van voedingsstoffen. En de overgebleven stengels? Die worden fijngehakt tot een zacht bed voor de kuikens!

Natuurlijke kruiden in plaats van antibiotica

De Oranjehoen krijgt geen antibiotica, sterker nog: de Oranjehoen heeft geen antibiotica nodig! Vanuit de reststromen wordt het menu van de Oranjehoen aangevuld met allerlei krachtige kruiden, zoals oregano en kurkuma. Hiermee voelt de Oranjehoen zich dus kiplekker!

De Oranjehoen is gezonder, vitaler, en beter bestand tegen ziektes. Heeft een kuiken in de winter toch een koutje gevat? Dan gaat er eucalyptus door het water. Zo maakt Johan medicatie overbodig voor zijn kippen. “Het ruikt ook altijd lekker kruidig in de stallen, een groot verschil met de melige lucht die er eerder hing”.

Het goede leven van de Oranjehoen

De eisen voor biologische vleeskippen vormen de ondergrens voor de leefruimte van de Oranjehoen. Zo leven ze binnen met minder kippen per vierkante meter en mogen ze ’s ochtends (als ze willen) naar buiten. Daar wacht een enorme, overdekte vrije uitloop op ze, verrijkt met strobalen, stofbaden en reststromen als pompoenen zodat ze lekker zichzelf kunnen zijn. Ze kunnen er de zon opzoeken, schuilen voor de regen, of heerlijk scharrelen en wroeten in de grond. Gewoon, zoals het hoort.

Oranjehoen gaat verder dan het Beter Leven Keurmerk

In de avond gaat de Oranjehoen op stok, of verder genieten van het goede leven! Zo zijn er infrarood-platen geïnstalleerd waar ze zelf de warmte kunnen opzoeken. “Dan gaan ze echt languit daaronder liggen, met de pootjes opzij!”, verteld Johan trots. Daarnaast zijn er strobalen zodat ze de hoogte in kunnen fladderen, en wordt een luchtvochtigheid van 55% gehanteerd voor een prettig klimaat.

Oranjehoen vlees is malser, smaakvoller én gezonder

Het natuurlijke leefpatroon van de Oranjehoen en de aanvullende kruiden en gewassen uit de reststroom maakt ze niet alleen vitaler, maar verandert ook het vlees. Naast dat het oranje kleurt proef je een lichtzoete toon van het kleurrijke voer. Ook is het enorm zacht en mals omdat de Oranjehoen net ietsje vetter is door alle gezonde extraatjes.

“Je bent wat je eet”, zijn de woorden van Johan. De kleurigste scharrelkip van Nederland is ontzettend gezond, en daardoor krijgt het vlees een betere samenstelling dan het gebruikelijke kippenvlees. De Oranjehoen draagt dus niet alleen bij aan een duurzame wereld, maar ook aan je gezondheid.

“Wat is de volgende stap voor de Oranjehoen?”

De Oranjehoen boer is nog lang niet klaar met zijn missie en hoopt nog zeker 40 jaar de wereld te mogen veranderen met zijn ultieme scharrelkip. Onlangs slaagden ze erin om energieneutraal te worden. Zelfvoorzienend in elektra waren ze al dankzij de zonnepanelen, nu zijn ze ook helemaal van het gas af.

Ook onderzochten ze kortgeleden met de Dierenbescherming hoe ze het nog leuker voor de kippen konden maken. Ze kozen voor plateaus in de stallen, op een halve meter en op een meter. “Dan kunnen ze lekker fladderen, of ergens onder kruipen.”. Een oplossing die het natuurlijke gedrag van de Oranjehoen moet stimuleren.

Op dit moment probeert Johan de wortels van Hello Fresh terug te krijgen om ook daar voedselverspilling tegen te gaan. Zo loopt er altijd wel een project om het morgen beter te doen dan vandaag.

In de serie Future of Food vertellen Flevolandse boeren, ondernemers en organisaties uit de keten van boer tot bord over de toekomst van ons voedsel. Maak kennis met Johan Leenders en zijn Oranjehoen!

Kooktip van de Oranjehoen boer zelf: haal meer uit je kipgerecht!

De vriezer op de Oranjehoen boerderij ligt vol met vlees van eigen kip. Ander kippenvlees komt daar ook niet in; “Je weet waar het vandaan komt, en dat is leuk.”.

Het favoriete Oranjehoen gerecht van Johan:

“Dat is hele kip uit de oven, met wat boter, peper, zout en rozemarijn. Niet teveel, je wilt natuurlijk wel die prachtige Oranjehoen smaak behouden. Ook gaat er nog van alles in de kip, zoals verse gember en citroen.”

Omdat de Oranjehoen net wat vetter is komen er veel vleessappen uit, die giet je halverwege het bakken over de kip. Dit geeft ontzettend veel smaak en je vlees droogt niet uit. Zodra de kip uit de oven komt meng je de jus van de overgebleven vleessappen door je rijst. “Je hebt nog nooit zulke lekkere rijst gehad! En dat samen met die Oranjehoen… heerlijk.”

Wat is jouw favoriete Oranjehoen gerecht? Deel het op Instagram of Facebook en vergeet ons niet te taggen!